สำนักวิชาการและพัฒนาการศึกษา มหาวิทยาลัยพิษณุโลก

สหกิจศึกษาคืออะไร

สหกิจศึกษา (Cooperative Education:Co-op) เป็นระบบการศึกษาที่เน้นประสบการณ์ที่ได้รับจากการปฏิบัติงานจริงในสถานประกอบการ (Work-based learning) โดยที่สถาบันอุดมศึกษาจัดให้นิสิตที่กำลังศึกษาในระดับปริญญาตรี ไปปฏิบัติงานจริงในสถานประกอบการอย่างเป็นระบบก่อนสำเร็จการศึกษา โดยที่นิสิตจะต้องปฏิบัติงานจริงแบบเต็มเวลาตรงตามสาขาวิชาชีพและเป็นประโยชน์ต่อสถานประกอบการ เสมือนหนึ่งเป็นเจ้าหน้าที่หรือพนักงานปฏิบัติงาน ณ สถานประกอบการที่ให้ความร่วมมือเป็นเวลาไม่น้อยกว่า 16 สัปดาห์ (1 ภาคการศึกษา) ซึ่งในการปฏิบัติงานนั้นสถานประกอบการอาจกำหนดให้นิสิตสหกิจศึกษาปฏิบัติงานในตำแหน่งที่มีหน้าที่รับผิดชอบที่แน่นอน โดยงานที่ได้รับมอบหมายเป็นงานที่มีคุณภาพ เช่น ผู้ช่วยผู้จัดการ ผู้ช่วยนักบัญชี ฯลฯ หรือ กำหนดงานเป็นโครงงานพิเศษที่เป็นประโยชน์กับสถานประกอบการและสามารถทำสำเร็จได้ ภายใน 16 สัปดาห์ โดยสถานประกอบการจะจัดหาพี่เลี้ยงหรือพนักงานที่ปรึกษา (Mentor หรือ Job Supervisor) ทำหน้าที่กำกับและดูแลการทำงานของนิสิตสหกิจศึกษา ทั้งนี้ ในการปฏิบัติงานของนิสิตสหกิจศึกษา อาจจะได้รับเงินเดือน ค่าจ้าง สวัสดิการ หรือค่าตอบแทนอื่นตามความเหมาะสมจากสถานประกอบการ และหลังจากเสร็จสิ้นภารกิจจะมีการประเมินผลการปฏิบัติงานโดยอาจารย์นิเทศสหกิจศึกษาและพนักงานที่ปรึกษาของนิสิตสหกิจศึกษา

ความเป็นมาของสหกิจศึกษา

สืบเนื่องจากสหกิจศึกษา มีความจำเป็นต่อการพัฒนานิสิตนักศึกษาในสถาบันอุดมศึกษา เพราะเป็นวิธีการผสมผสานการเรียนในห้องเรียนร่วมกับการปฏิบัติงานจริงในสถานประกอบการ เริ่มต้นพัฒนาในประเทศอังกฤษและประเทศสหรัฐอเมริกา ในช่วงปี พ.ศ. 2446-2452 เรียกและรู้จักกันว่า “ระบบสหกิจศึกษา” (Cooperative Education: Co-op) ในประเทศสหรัฐอเมริกา ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2503 เป็นต้นมา ระบบนี้ก้าวหน้ามากเนื่องจากได้รับการสนับสนุนด้านงบประมาณจากรัฐบาลและความร่วมมือของสถานประกอบการ ปัจจุบันสถานศึกษาและสถานประกอบการทั่วโลก มากกว่า 900 หน่วยงาน จาก 39 ประเทศ นำระบบสหกิจศึกษามาใช้และพัฒนาจนถึงระดับที่มีการแลกเปลี่ยนนิสิตนักศึกษาเข้าปฏิบัติงานในระดับนานาชาติ ในปี พ.ศ. 2526 ได้มีการตั้งสมาคมสหกิจศึกษานานาชาติ (World Association for Cooperative Education: WACE) โดยมีสำนักงานตั้งอยู่ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา เพื่อสนับสนุนและแลกเปลี่ยนนักศึกษาสหกิจศึกษาในระดับนานาชาติ สำหรับสหกิจศึกษาในประเทศไทยนั้น คำว่า “สหกิจศึกษา” เป็นศัพท์บัญญัติโดย ศาสตราจารย์ ดร.วิจิตร ศรีสอ้าน ซึ่งเป็นบุคคลแรกที่นำระบบสหกิจศึกษาเข้ามาใช้ในประเทศไทยที่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี เมื่อปี พ.ศ. 2536 โดยก่อตั้งโครงการสหกิจศึกษาและพัฒนาอาชีพ

โครงการสหกิจศึกษามหาวิทยาลัยพิษณุโลก

ในปัจจุบันมหาวิทยาลัยพิษณุโลก มีภารกิจหลักที่ต้องการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ทุกระดับอย่างต่อเนื่อง และมุ่งเน้นให้นักศึกษามีความเชี่ยวชาญทางวิชาการ ควบคู่ไปกับความเป็นผู้นำ ทั้งยังสามารถนำความรู้ไปประกอบอาชีพได้อย่างมีประสิทธิภาพ มหาวิทยาลัยมุ่งเน้นการสร้างบัณฑิตให้มีความเป็นเลิศทางปัญญาและประกอบอาชีพได้หลากหลาย สามารถนำความรู้ไปพัฒนาองค์กร รวมไปถึงการเป็นผู้ประกอบอาชีพได้ด้วยตนเอง ด้วยเหตุผลดังกล่าว จึงมุ่งเน้นการพัฒนาศักยภาพของอาจารย์ควบคู่ไปกับวิชาการ มีการปรับการเรียนการสอนให้สอดคล้องกับระบบสังคมในปัจจุบัน โดยเน้นให้นักศึกษาสามารถสื่อสารได้อย่างน้อย 2 ภาษา ได้พัฒนาระบบการเรียนการสอนโดยนำเทคโนโลยีมาเป็นส่วนประกอบ เน้นการเรียนในระบบ E-learning เพื่อการศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง ทั้งนี้ได้มุ่งพัฒนาทักษะของนักศึกษาและภูมิปัญญาในการสร้างอาชีพ ซึ่งนักศึกษาสามารนำความรู้ไปพัฒนางานอาชีพหรือเน้นการเป็นผู้ประกอบการด้วยตนเอง นอกจากนี้ยังได้ปลูกจิตสำนึกให้นักศึกษามีความรับผิดชอบในฐานะที่เป็นพลเมืองดีของสังคมไทย

มหาวิทยาลัยพิษณุโลก จึงมีเป้าประสงค์อย่างชัดเจนที่จะดำเนินงานสหกิจศึกษาตามมาตรฐานและการประกันคุณภาพการดำเนินงานสหกิจศึกษา ซึ่งเป็นแนวทางหนึ่งที่ทำให้เกิดความเชื่อมั่นว่าผลผลิตที่ได้จากการดำเนินงานสหกิจศึกษามีคุณภาพตามลักษณะที่พึงประสงค์จะช่วยให้บัณฑิตของมหาวิทยาลัยที่สำเร็จการศึกษาตามหลักสูตร เป็นผู้ที่มีความรอบรู้วิชาการ เชี่ยวชาญวิชาชีพ มีคุณภาพและศักยภาพตรงตามความต้องการของตลาดแรงงานในปัจจุบันและอนาคต จึงได้ดำเนินการและพัฒนาโครงการสหกิจศึกษามหาวิทยาลัยพิษณุโลกอย่างต่อเนื่อง

วัตถุประสงค์

1. เพื่อเพิ่มเติมประสบการณ์ทางด้านอาชีพและการพัฒนาตนเองแก่นักศึกษา ในรูปแบบที่มีค่าเหนือกว่าการฝึกงาน

2. เพื่อเปิดโอกาสให้หน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชนได้มีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพบัณฑิต

3. เพื่อให้เกิดการพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอนให้ทันสมัยอยู่ตลอดเวลา

4. เพื่อเป็นการส่งเสริมและสร้างความสัมพันธ์อันดี ระหว่างมหาวิทยาลัย กับสถานประกอบการ โดยผ่านนักศึกษาผู้ไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา

หน่วยงานที่รับผิดชอบประสานงาน

สำนักวิชาการและพัฒนาการศึกษา มหาวิทยาลัยพิษณุโลก และ ผู้ประสานงานสาขาวิชาต่าง ๆ ที่เข้าร่วมโครงการฯ ได้แก่ คณะบริหารธุรกิจและการบัญชี สาขาวิชาคอมพิวเตอร์ธุรกิจ สาขาการจัดการ สาขาวิชาการตลาด สาขาวิชาบัญชี สาขาวิชาเทคโนโลยีสารสนเทศ, คณะศิลปศาสตร์และศึกษาศษสตร์ สาขาวิชาการท่องเที่ยว , คณะรัฐประศาสนศาสตร์ สาขารัฐประศาสนศาสตร์ และ คณะสาธารณสุขศาสตร์ สาขาวิชาอาชีวะอนามัยและความปลอดภัย

เป้าหมายการดำเนินโครงการ

1. เพื่อเพิ่มประสบการณ์และพัฒนาศักยภาพด้านอาชีพ ตลอดจนการพัฒนาตนเองแก่นิสิตในรูปแบบที่มีคุณค่าเหนือกว่าการฝึกงาน

2. เพื่อเปิดโอกาสให้หน่วยงานทั้งภาครัฐ และเอกชนได้มีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพบัณฑิต

3. เพื่อนำผลจากการประเมินการปฏิบัติงานสหกิจศึกษามาใช้สำหรับการพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอนของมหาวิทยาลัยให้ทันสมัยและตรงกับความต้องการของตลาดแรงงาน

4. เพื่อส่งเสริมและสร้างความสัมพันธ์อันดีที่จะก่อให้เกิดเครือข่ายความร่วมมือที่ดีในอนาคตระหว่างมหาวิทยาลัยกับสถานประกอบการ

ลักษณะงานของสหกิจศึกษา

1. ปฏิบัติงานเสมือนหนึ่งเป็นลูกจ้างของสถานประกอบการ

2. ปฏิบัติงานในตำแหน่งที่มีหน้าที่รับผิดชอบที่แน่นอน โดยงานที่ได้รับมอบหมายเป็นงานที่มีคุณภาพ เช่น ผู้ช่วยผู้จัดการ ผู้ช่วยนักบัญชี ฯลฯ

3. ทำงานเต็มเวลา (Full Time)

4. ระยะเวลาปฏิบัติงานเต็ม 1 ภาคการศึกษา (16 สัปดาห์ หรือ 4 เดือน)

5. มีค่าตอบแทนตามสมควร

สามประสานความร่วมมือและประโยชน์ที่ได้รับจากสหกิจศึกษา

	สามประสานความร่วมมือ	ประโยชน์ที่ได้รับ
	1. สถานประกอบการ ทำความเข้าใจในระบบสหกิจศึกษา มองสหกิจศึกษาเป็นโอกาส เตรียมความพร้อมและร่วมกิจกรรมอย่างเป็นระบบ	1. สถานประกอบการ สามารถใช้ในการดำเนินการเพื่อขอรับสิทธิประโยชน์ทางภาษีได้ ลดการจ้างพนักงานประจำ พนักงานประจำมีเวลาที่จะทำงานสำคัญได้ เป็นวิธีคัดเลือกนิสิตเข้าเป็นพนักงานในอนาคต มีโอกาสสร้างความร่วมมือทางวิชาการกับมหาวิทยาลัย เกิดภาพพจน์ที่ดีในการส่งเสริมการศึกษาและพัฒนาบัณฑิต
	2. มหาวิทยาลัย จัดหลักสูตรและวางระบบบริหารจัดการ รณรงค์ให้สถานประกอบการให้การสนับสนุน เตรียมความพร้อมด้านคณาจารย์และนิสิต	2. มหาวิทยาลัย เกิดความร่วมมือทางวิชาการและความสัมพันธ์ที่ดีกับสถานประกอบการ ได้ข้อมูลย้อนกลับเพื่อนำมาปรับปรุงหลักสูตรการเรียนการสอนของมหาวิทยาลัย สหกิจศึกษาช่วยให้บัณฑิตมหาวิทยาลัยเป็นที่ต้องการจากสถานประกอบการและตลาดแรงงาน
	3. นิสิต ทำความเข้าใจกับระบบสหกิจศึกษา เห็นประโยชน์ของการเข้าร่วมสหกิจศึกษา เตรียมความพร้อมของตนเองในการเข้าปฏิบัติงานจริงทั้งในด้านวิชาการและบุคลิกภาพ ปฏิบัติงานอย่างตั้งใจและเต็มความสามารถ	3. นิสิต ได้ประสบการณ์วิชาชีพตามสาขาที่เรียนโดยตรง เกิดการพัฒนาตนเอง การทำงานร่วมกับผู้อื่น ความรับผิดชอบการจัดการและมีความมั่นใจ เกิดทักษะในการนำเสนอและการสื่อสาร มีโอกาสได้รับการเสนองานก่อนสำเร็จการศึกษา เลือกสายอาชีพได้อย่างถูกต้องตามความถนัด เป็นบัณฑิตที่มีศักยภาพในการทำงาน ได้รับค่าตอบแทนจากสถานประกอบการตามที่สถานประกอบการเห็นสมควร